1.Tổng quan
Chấn thương là một trong những nguyên nhân t?vong hàng đầu trên th?giới và Việt Nam .Đa chấn thương có t?l?t?vong cao (10 % đến 20%), Việc chấn đoán và tiếp cận ban đầu nhanh và chính xác giúp làm giảm t?l?t?vong
Lâu nay hướng tiếp cận truyền thống là chụp CTSCAN từng vùng cơ th?dựa trên thăm khám lâm sàng ban đầu, chụp Xquang qui ước và siêu âm đánh giá có trọng điểm trong chấn thương (FAST)
Chụp CLVT toàn thân là hướng tiếp cận mới trong bệnh cảnh đa chấn thương được áp dụng rộng rải trên th?giới, chụp CLVT toàn thân có th?giúp làm giảm thời gian tiếp cận chẩn đoán và giảm nguy cơ b?sót tổn thương. Thống kê 4% tổn thương trên chụp CLVT toàn thân không được phát hiện trên lâm sàng, trong đó có các tổn thương quan trọng như chấn thương cột sống c? dập phổi ,tràn khí màng phổi . Theo thống kê tổn thương phát hiện tình c?được ghi nhận trên 41% bệnh nhân đa chấn thương được chụp CLVT toàn thân,thường gặp nhất là vùng bụng
Chụp CLVT toàn thân giúp việc x?lý nhanh chóng ,giảm tải tại khoa cấp cứu. Chụp CLVT toàn thân b?qua bước chụp Xquang qui ước và đánh giá, khám lại bệnh nhân sau chụp Xquang
Loạn sản phát triển khớp háng ?Developmental Dysplasia of the Hip (DDH) trước đây thường gọi trật khớp háng bẩm sinh, đây là một trong những vấn đ?v?cơ xương ph?biến nhất ?tr?sơ sinh. DDH là một ph?rộng các bất thường của khớp háng t?mất vững, bán trật khớp, trật khớp thật s?cho tới biến dạng ?cối. Nếu được phát hiện và điều tr?sớm, kh?năng khớp háng phát triển bình thường là 95%. Nếu không phát hiện và điều tr? khớp háng có hình dạng bất thường s?dẫn đến tải trọng không đồng đều và dẫn đến thoái hóa khớp sớm. Đ?tránh điều này, tr?cần được thăm khám khớp háng bằng các nghiệm pháp Ortolani và Barlow. Khi thăm khám ban đầu phát hiện bất thường hoặc có yếu t?nguy cơ khác, bước tiếp theo là siêu âm. Ban đầu, phần lớn giải phẫu của khớp chưa được cốt hóa và do đó không th?nhìn thấy trên X-quang, siêu âm có ưu điểm là có th?ghi được hình ảnh sụn chưa cốt hóa, cho phép đánh giá động và tránh bức x?đến vùng chậu. Mặc dù siêu âm có th?được thực hiện bất c?lúc nào sau khi sinh, phải thận trọng đ?tránh việc siêu âm thường quy sàng lọc tr?sơ sinh trong vòng 4 tuần tuổi đầu tiên vì bao khớp lỏng lẻo và chưa ổn định có th?dẫn đến chẩn đoán quá mức và điều tr?quá mức. Siêu âm sàng lọc được khuyến cáo ?tr?t?4 đến 6 tuần tuổi.
1. Liều chiếu x?/strong>
Liều chiếu x?cho 1 phim X quang phổi chụp tư th?sau ?trước khá thấp, khoảng 0,02-0,2mSv (miliSievert) và không nhiều hơn mức nhiễm x?t?nhiên t?bức x?của v?trái đất trong 3 ngày. Vai trò là tác nhân ung thư của bức x?tia X trong chiếu x?y t?là một vấn đ?phức tạp. Nguồn d?liệu đầu tiên được báo cáo liên quan đến các nạn nhân sống sót sau v?n?bom nguyên t??Hiroshima và Nagasaki. T?l?t?vong do vượt ngưỡng chiếu x?được ghi nhận là lớn hơn 0,2 Sv (200 mSv) [8].
Hội đồng an toàn bức x?quốc t?(La Commission internationale de radioprotection –ICRP) đã xác định nguy cơ của bức x?tia X là gây t?vong do ung thư ?50 trường hợp trên một triệu người khi tiếp xúc với liều chiếu x?là 1 mSv. Có nghĩa là với liều chiếu x?20Sv thì gây 1 trường hợp t?vong hay 5 t?vong nếu 100Sv, t?l?5%. S?tồn tại của nguy cơ này, dù nh?nhưng vẫn gây tranh cãi và do vậy, đã chứng minh cho mọi n?lực đ?giảm liều chiếu x? trong đó có tối ưu hóa k?thuật [154]. Nguyên tắc chung của giảm liều là s?dụng mức đ?bức x?tối ưu nhất cho bệnh nhân nhưng vẫn đạt được chất lượng hình ảnh đảm bảo cho chẩn đoán (as low as reasonably achievable ?ALARA) [6].
Định nghĩa chung trong CLVT ngực, khái niệm chụp CLVT ngực liều thấp được gọi cho tất c?các trường hợp giảm liều chiếu x?so với tiêu chuẩn/ thường quy [8].
Hình ảnh minh họa phim CLVT ngực liều thấp
]]>
Ung thư vú loại ung thư gặp ph?biến ?n?giới, với hơn 2,2 triệu ca mắc mới ( 23.8% ?n? và hơn 600 nghìn người mất mỗi năm (đứng th?4) [1]. - Và ?Việt Nam, ung thư vú là nguyên nhân gây t?vong th?4 do ung thư (sau gan, phổi, d?dày) và đứng hàng đầu v?t?l?mắc mới (hơn 24 nghìn ca mới) [1].
Do t?l?mắc mới cao và tiên lượng tốt ( t?l?sống 5 năm khoảng 91% [2]) nên t?l?lưu hành bệnh cao trong cộng đồng. Có 72 617 ph?n?mắc ung thư vú ?Việt Nam ?năm 2022 [1].
90-95% ung thư vú được chẩn đoán ?giai đoạn sớm và ch?5-10% chẩn đoán ?giai đoạn di căn. Có khoảng 20-30 % ung thư vú giai đoạn sớm phát triển di căn [3].
Phối hợp đa chuyên khoa (multidisciplinary teams) (phẫu thuật, x?tr? liệu pháp toàn thân, chăm sóc giảm nh? giúp nâng cao hiệu qu?điều tr?cho bệnh nhân và kết cục tốt hơn [4].
Sốt chuột cắn là một bệnh toàn thân hiếm gặp thường lây truyền qua vết cắn của chuột hoặc các loài gặm nhấm nh?khác. Bệnh lý nhiễm trùng này phân b?trên phạm vi toàn cầu, có th?gây ra bởi Streptobacillus moniliformis hoặc Spirillum minus, các vi khuẩn này thường cư trú ?vùng hầu họng của các loài gặm nhấm. Bệnh do Streptobacillus chiếm phần lớn s?ca sốt do chuột cắn ?Hoa K? trong khi nhiễm trùng do S. minus xảy ra ch?yếu ?châu Á.
Bệnh do chuột cắn đã được biết đến ?Ấn Đ?t?hơn 2000 năm trước và hội chứng sốt chuột cắn đặc trưng được ghi nhận ?Hoa K?vào đầu năm 1839. Đầu th?k?20, các trực khuẩn gram âm gây bệnh, ban đầu được đặt tên là Streptothrix muris ratti. Năm 1925, vi khuẩn được phân lập t?mẫu cấy máu của một nhân viên phòng thí nghiệm b?sốt, phát ban và viêm khớp được đặt tên là S. moniliformis, dựa trên s?giống nhau v?hình thái của nó với một chiếc vòng c?đính cườm. Năm 1926, một vi sinh vật tương t? Haverhillia multiformis, được nuôi cấy t?máu của những bệnh nhân trong một trận dịch bệnh giống như bệnh sốt chuột cắn ?Haverhill, Massachusetts. C?H. multiformis và S. muris ratti sau đó đều được chứng minh là giống hệt với S. Moniliformis - tác nhân gây bệnh sốt chuột cắn do cầu trực khuẩn.
I/ Giải phẫu:
Mỏm nha có hình cột tr? hướng thẳng lên trên, cao khoảng 15 mm, được c?định bởi ?khớp của mỏm nha với phía trước là cung trước đốt đội và phía sau là dây chằng ngang. Thân của mỏm nha được phát triển t?lớp trung mô phôi của đoạn tủy thần kinh c?1 và nằm ?trung tâm của đốt sống C1. Trên cùng mỏm nha gọi là đỉnh nha, mặt trước của đỉnh nha có diện khớp tiếp khớp với hõm khớp của mặt sau cung trước đốt đội và mặt sau đỉnh nha có diện khớp tiếp khớp với dây chằng ngang. Mỏm nha cấu tạo gồm ba phần, ngoài đỉnh nha, còn có thân mỏm nha, và nền mỏm nha, là nơi liên tiếp với thân đốt trục. Mỏm nha không nằm thẳng đứng mà nằm chếch ra phía sau, tạo với mặt phẳng đứng dọc góc chếch trung bình 13 đ? Mỏm nha được coi như là phần thân đốt đội dính vào đốt trục, có tác dụng như một trục đ?xương s?và đốt đội quay quanh.
Trong quá trình phát triển tách ra khỏi đốt đội và gắn với phần còn lại của đốt trục. Mũi của mỏm nha được phát triển t?trung mô phôi của phần cuối tủy thần kinh vùng chẩm hoặc tiền đốt đội. Quá trình vôi hóa của 2 thành phần này của mỏm nha diễn ra riêng biệt. T?tháng 1 đến tháng 5 trong bào thai, mỏm nha bắt đầu vôi hóa t?2 điểm nằm đối xứng qua đường giữa. Đến thời điểm sinh, mỏm nha đã liền thành 1 khối. Đôi khi, hai phần trái và phải của mỏm nha không liền lúc sinh, khi đó đường giữa không liền. Vào thời điểm tr?sinh ra, đỉnh mỏm nha chưa vôi hóa và có dạng ch?V hay còn gọi mỏm nha hình hai sừng. Quá trình vôi hóa của vùng trung tâm diễn ra riêng biệt và có th?thấy khi tr?3 tuổi và liền với toàn b?mỏm nha khi tr?đạt 12 tuổi. Cattell và Filtzer thấy vùng cốt hóa trung tâm trên 26% trên 70 trường hợp tr?em 5-11 tuổi .
Thân nhiệt là một trong năm dấu hiệu sinh tồn được duy trì nằm trong khoảng an toàn t?36 đến 37,5°C, ?nhiệt đ?cơ th?bình thường do tác động của nội tiết t? sinh nhiệt thông qua chuyển hóa t?bào và hoạt động th?chất.
Việc điều chỉnh nhiệt đ?được thực hiện ?vùng dưới đồi với s?kết hợp của đầu vào hướng tâm, điều hòa trung tâm và phản ứng ly tâm.
H?thân nhiệt chu phẫu là hiện tượng ph?biến xảy ra do s?phân b?lại nhiệt t?lõi đến ngoại vi, suy giảm kh?năng điều chỉnh nhiệt đ?liên quan đến thuốc mê và tiếp xúc với môi trường lạnh.
H?thân nhiệt được định nghĩa là nhiệt đ?cơ th?dưới 36°C và được phân loại thành nh?(34°C-36°C), trung bình (32°C-34°C) và nặng (<32°C) và các v?trí theo dõi đáng tin cậy nhất là: động mạch phổi, thực quản, vòm họng và màng nhĩ .
Mất nhiệt chu phẫu xảy ra thông qua bức x? dẫn nhiệt, đối lưu và bay hơi trong đó bức x?chiếm 60% tổng lượng nhiệt thất thoát. Mất nhiệt đối lưu ra không khí lạnh và mất nhiệt dẫn ra nước là cơ ch?ph?biến nhất của tình trạng h?thân nhiệt.
]]>Rung nhĩ là dạng rối loạn nhịp ph?biến nhất trên th?giới và đang gia tăng theo tuối. Có nhiều nguyên nhân và cơ ch?gây ra rung nhĩ, trong đó, cường giáp là một trong những nguyên nhân đã được báo cáo với khoảng 6-28% bệnh nhân xuất hiện rung nhĩ trên lâm sàng. Tuy mối liên h?giữa cường giáp và rung nhĩ đã được phát hiện t?lâu, nhưng cho đến hiện tại vẫn còn nhiều vướng mắc đang được nghiên cứu do bệnh nhân cường giáp có đặc điểm bệnh sinh khác với những bệnh nhân bình thường. Bài viết này s?cung cấp một cách nhìn tổng quan v?cơ ch?bệnh học và kiểm soát rung nhĩ ?bệnh nhân cường giáp.
1. Cơ ch?bệnh sinh
?bệnh nhân rung nhĩ nói chung, cơ ch?bệnh học được cho là do hoạt động điện học hỗn loạn tạo nên các vòng vào lại nh? Allessie và cộng s?đ?xuất gi?thuyết bước sóng, có mối liên quan đến thời k?trơ tâm nhĩ và tốc đ?dẫn truyền điện học. Nếu bệnh nhân có bước sóng dài thì vòng vào lại s?không được duy trì và t?chấm dứt. Đ?rung nhĩ được duy trì, bước sóng phải đ?ngắn đ?các xung động điện có th?tạo thành những vòng vào lại trong tâm nhĩ. Theo thuyết này, thời k?trơ tâm nhĩ, tốc đ?dẫn truyền hoặc c?hai phải được giảm đ?đ?cho phép tạo thành và duy trì vòng vào lại. Các gi?thuyết khác liên quan đến cơ ch?rung nhĩ bao gồm s?hiện diện của chất nền giải phẫu và s?phát xung động nhĩ bất thường. S?xuất hiện của bất k?các rối loạn k?trên đều đưa tới rung nhĩ, ?bệnh nhân cường giáp, s?gia tăng nồng đ?hormone tuyến giáp làm gia tăng s?lượng th?th?beta 1 và M2 tại cơ tim, qua đó làm tăng trương lực giao cảm, nhịp nhanh và làm giảm thời gian trơ của tâm nhĩ. Hormone thuyến giáp cũng làm thay đổi các kênh ion trong t?bào thông qua tác động lên RNA bao gồm:
- Giảm s?lượng mRNA mã hóa kênh canxi type L.
- Gia tăng s?lượng Kv 1.5 mRNA.
Những thay đổi của các kênh ion trên làm gia tăng dòng ion ra khỏi t?bào và ngược lại giảm dòng ion vào trong t?bào, qua đó rút ngắn thời gian điện th?hoạt động của t?bào cơ tim.
?một s?th?nghiệm trên chuột, người ta tìm thấy một s?ảnh hưởng gây rối loạn nhịp của hormone tuyến giáp như: làm giảm thời gian điện th?hoạt động, gia tăng tính t?động của t?bào cơ tim quanh l?đ?vào của các tĩnh mạch phổi, tăng hiện tượng kh?cực chậm tâm trương của các t?bào cơ tim. Thông qua những cơ ch?trên, các tác gi?kết luận hormone tuyến giáp có vai trò sinh rối loạn nhịp do làm gia tăng tính t?động của các t?bào cơ tim tại v?trí l?vào tĩnh mạch phổi.
Hình 1. Cơ ch?bệnh sinh của rung nhĩ ?bệnh nhân cường giáp
ĐẠI CƯƠNG
Hội chứng Boerhaave là bệnh lý v?hoàn toàn thành của thực quản, xảy ra sau một cơn nôn đột ngột, d?dội. Hội chứng này phải được phân biệt với hội chứng Mollory-Weiss (rách không hoàn toàn thành thực quản sau nôn). Nôn là nguyên nhân hay gặp nhất, tuy nhiên bất k?hoạt động nào gây tăng áp lực thực quản đột ngột cũng có th?gây ra hội chứng Boerhaave. Hội chứng Boerhaave chiếm khoảng 10-15% của v?thực quản [1].
Chẩn đoán là một thách thức với bác sĩ lâm sàng vì triệu chứng rất mơ h?và không đặc hiệu. Hội chứng Boerhaave biểu hiện điển hình với tam chứng Mackler (nôn, đau ngực và tràn khí dưới da), tuy nhiên ít khi bệnh nhân biểu hiện đầy đ?các triệu chứng. Do vậy, chẩn đoán thường muộn và tiên lượng bệnh xấu.
Hội chứng Boerhaave là một bệnh lý ống tiêu hóa nặng n?với t?l?t?vong lên đến 60% khi có can thiệp và đến 100% khi không can thiệp [2]. Điều tr?ph?thuộc vào thời gian chẩn đoán và tình trạng lâm sàng bệnh nhân, có th?thay đổi t?điều tr?bảo tồn đến điều tr?ngoại khoa phức tạp [3].
